Quietly or loudly? Separately or together? Behind the closed doors or openly? – questions provoked by the contemporary way of celebrating the Divine Liturgy
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2023.25.14Keywords:
liturgics, worship, liturgical renewal, liturgical reform, Divine Liturgy, silent/secret prayers, AnaphoraAbstract
The article analyses the problem of the silent/secret reading of Orthodox liturgical prayers, especially the Anaphora. It points to the original practice of saying them aloud, the origins and possible causes of silent reading, and its complex consequences. The description of contemporary practice and the history of attempts to return to reading the prayers aloud are linked to the history of Orthodox liturgical renewal in the 20th century, its current state and the question of the possibility of its further development.
Downloads
References
Boska Liturgia Świętego Ojca naszego Jana Chryzostoma (2001). Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.
Encyclical Letter No. 2784: On the manner of reading the prayers of the Divine Liturgy (2004). [online] https://www.archdiocese.ca/sites/default/files/liturgical-texts/ReadingThePrayers.pdf [14.07.2023].
Cyprian z Kartaginy, św. O modlitwie Pańskiej IV, [online] https://ebookpoint.pl/eksiazki/o-modlitwie-panskiej-sw-cyprian-z-kartaginy,e_280s.htm#epubcfi(/6/14[Section0007.xhtml]!/4/2/2/1:0) [14.06.2023].
Cyryl Jerozolimski, św. (2000). Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne, tłum. ks. W. Kania, Biblioteka Ojców Kościoła nr 14, Kraków: Wydawnictwo „M”.
Euzebiusz z Cezarei (2013). Historia kościelna, tłum. Agnieszka Caba na podstawie tłumaczenia ks. Arkadiusza Lisieckiego, opr. Henryk Pietras SJ, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Justyn, św. (2004). Apologia pierwsza, w: Pierwsi apologeci greccy, tłum. wstęp i kom. L. Misiarczyk, BOK 24, Wydawnictwo M, Kraków.
Klemens Rzymski, św. (1988). List do Kościoła w Koryncie w: Pierwsi świadkowie, Ojcowie żywi VIII. Kraków: Znak.
Przyczyna, W., Czarnecka, K., Ławreszuk, M. (red.). (2022). Słownik polskiej terminologii prawosławnej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Znosko, A. (tłum., red.) (1978). Kanony Kościoła prawosławnego w przekładzie polskim t. I. Warszawa: ChAT.
Konstytucje Apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii, Prawo kanoniczne świętych Apostołów, Kary świętych Apostołów dla upadłych, Euchologion Serapiona, (2007). Stanisław Kalinkowski, Agnieszka Caba (tłum.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Alexopoulos, S. (2016). Liturgical Renewal in the Church of Greece: Past, Present, Future?. The Greek Orthodox Theological Review, 61(1−2), s. 209−223.
Alfeev, I. (2002). Božestvennaâ Liturgiâ (doklad v Kievskoj Duhovnoj Akademii 20.09.02). W: Eleckih, I. (2006). Novyj tolkovyj putevoditelʹ po Božestvennoj Liturgii. Herson. s. 161-164. [Алфеев, И. (2002). Божественная Литургия (доклад в Киевской Духовной Академии 20.09.02). W: Елецких, И. (2006). Новый толковый путеводитель по Божественной Литургии. Херсон. с. 161-164] [online] http://rahny-orthodox.org/files/liturgy_ru.pdf [14.06.2023].
Alfeev, I. (2019). Liturgiia. Istoricheskij i bogoslovskij kommentarij k Liturgijam Ioanna Zlatousta i Vasilija Velikogo, ID Poznanije. [Алфеев, И. (2019). Литургия : Исторический и богословский комментарий к Литургиям Иоанна Златоуста и Василия Великого, Москва: ИД Познание] [online] https://predanie.ru/ilarion-alfeev-mitropolit/liturgiya-istoricheskiy-i-bogoslovskiy-kommentariy-k-liturgiyam-ioanna-zlatousta-i-vasiliya-velikogo/chitat/) [14.06.2023].
Borkowski, A., Ławreszuk, M., Makal, P., Misijuk, W. (2019). Zasady sprawowania nabożeństw prawosławnych, tom I. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Balašov, N. (2001). Na puti k liturgiczeskomu vozrozdeniju. Pomestnyj Sobor 1917-1918 gg. i predsobornyj period. Moskva: Krugłyj stoł po religioznomu obrazowaniu i diakonii [Балашов, Н. (2001). На пути к литургическому возрождению. Поместный Собор 1917-1918 гг. и предсоборный период, Москва: Круглый стол по религиозному образованию и диаконии].
Bondaruk, K. (2020). O nabożeństwie prawosławnym. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.
Bouyer, L. (1968). Eucharist: Theology and Spirituality of the Eucharistic Prayer, pierwsze wydanie francuskie: (1966). Paryż: Desclee.
Bria, I. (1996). The Liturgy after the Liturgy. Mission and Witness from an Orthodox Perspective. Geneva: WCC Publications.
Denysenko, N. Renewing the Liturgical Theology of Alexander Schmemann. [online] https://www.academia.edu/37509647/_Renewing_the_Liturgical_Theology_of_Alexander_Schmemann [14.06.2023].
Denysenko, N. (2010). A Proposal for Renewing Liturgy in the Twenty-first Century, Studia Liturgica 40, s. 231-59.
Denysenko, N. (2014). Retrieving a Theology of Belonging: Eucharist and Church in Postmodernity, Part 1. Worship, 88(6). s. 543-561. [online] https://www.academia.edu/9370028/Retrieving_a_Theology_of_Belonging_Eucharist_and_Church_in_Postmodernity_Part_1 [14.06.2023].
Denysenko, N. (2015). Retrieving a Theology of Belonging: Eucharist and Church in Postmodernity, Part 2, Worship, 89. s. 21-43. [online] https://www.academia.edu/10160555/Retrieving_a_Theology_of_Belonging_Eucharist_and_Church_in_postmodernity_Part_2 [14.07.2023].
Denysenko, N. (2018). Ressourcement or Aggiornamento? An Assessment of Modern Liturgical Reforms. International Journal of Systematic Theology, 20(2) [online] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0039320710040001-217 [14.06.2023].
Duchesne L. (1903). Christian Worship. Its origin and evolution. London: Society for Promoting Christian Knowledge.
Filias, G. (1996). Oh trópos a'nagnóseos tôn ey'chón stī̀ latreía tī̂s O'rthodóxou E'kklīsías. Athena. [Φίλιας, Γ. (1996). Ὁ τρόπος ἀναγνώσεως τῶν εὐχών στὴ λατρεία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Athena].
Fitzgerald, T. & Bouteneff, P. (red.) (1998). Orthodox Liturgical Renewal and Visible Unity, New Skete Monastery, Cambridge, New York, USA, 26 May - 1 June 1998, W: Turn to God - Rejoice in hope : Orthodox reflections on the way to Harare : the report of the WCC Orthodox Pre-Assembly meeting and selected resource materials. Geneva: World Council of Churches. WCC, Orthodox Task Force. s. 139-146.
Florovsky, G. (1975). Western Influences in Russian Theology. W: Aspects of Church History, The Collected Works of Georges Florovsky, vol. IV. Belmont: Nordland Publishing Company. s. 157-182.
Galadza, P. (2007). Schmemann Between Fagerberg and Reality: Towards an Agenda for Byzantine Christian Pastoral Liturgy, Bollenttino della Badia Greca, 4. s. 7-32.
Gibetić, N. (2012). Liturgical Renewal Movement in Contemporary Serbia, W: Inquiries into Eastern Christian Worship, reds. Bert Groen, Steven Hawkes-Teeples and Stefanos Alexopoulos. Leuven-Paris-Walpole: Peeters. s. 393−414.
Gołubcow, A. (1905). O priczinach i vremeni zameny glasnogo cztenija liturgijnych molitv tajnym. Bogosłowskij Vestnik, 3(9). s. 69-75. [Голубцов А.П. (1905). О причинах и времени замены гласного чтения литургийных молитв тайным, Богословский вестник, Т. 3, № 9. c. 69-75]. [online] https://azbyka.ru/otechnik/Aleksandr_Golubcov/o-prichinah-i-vremeni-zameny-glasnogo-chtenija-liturgijnyh-molitv-tajnym/ [14.06.2023].
Gołubcow, A. (1915). Istoričeskoje objasnienije obrjadov liturgii. Bogosłowskij Vestnik 2(7-8). s. 563-601. [Голубцов А.П. Историческое объяснение обрядов литургии. Богословский вестник. 1915. Т. 2. № 7-8. c. 563-601]. [online] https://azbyka.ru/otechnik/Aleksandr_Golubcov/istoricheskoe-ob-jasnenie-obrjadov-liturgii/#source [14.06.2023].
Hatzidakis, E. (2020). The practice of reading “inaudibly” does not make sense, [online] https://www.orthodoxwitness.org/the-practice-of-reading-inaudibly-does-not-make-sense/ [14.05.2023].
Healey, M. J. Problems in Byzantine Liturgy: History, Evolution & Mysteriology, [online] https://www.academia.edu/37171848/Problems_in_Byzantine_Liturgy_History_Evolution_and_Mysteriology?email_work_card=title [14.06.2023].
Karabinov, I. (1908). Evharističeskaja molitva: (anaphora): Opyt ist.-liturg. analiza. Sankt Petersburg. [Карабинов, И. (1908). Евхаристическая молитва : (Анафора) : Опыт ист.-литург. aнализа. Санкт-Петербург] [online] https://azbyka.ru/otechnik/Ivan_Karabinov/evharisticheskaja-molitva-anafora/#0_3 [14.06.2023].
Kern, K. (2006). Evharistiâ (iz čtenij v Pravoslavnom Bogoslovskom institute v Pariže). Moskva: Hram svv. bessr. Kosmy i Damiana na Marosejke. [Керн, К. (2006). Евхаристия (из чтений в Православном Богословском институте в Париже). Москва: Храм свв. бесср. Космы и Дамиана на Маросейке].
Koumarianos, P. (2007). Liturgical Rebirth in the Church of Greece Today: A Doubtful Effort of Liturgical Reform, Bollettino della Badia Greca di Grottaferrata 3, s. 119−144.
Ławreszuk M. (2017). Cisza w nabożeństwie prawosławnym, Elpis,19. s. 79-84.
Mannion, F. M. (1988). Liturgy and the Present Crisis of Culture. Worship, 62. s. 112-13.
Meyendorff, P. (1996). The Liturgical Path of Orthodoxy in America. St Vladimir’s Theological Quarterly, 40. s. 43-64.
Meyendorff, P. (2003). Liturgical Life in the Parish: Present and Future Realities. Greek Orthodox Theological Review, 48. s. 145-147.
Mills, W. (2012). Church, World, and Kingdom: The Eucharistic Foundation of Alexander Schmemann’s Pastoral Theology. Chicago: Hillenbrand.
Misijuk, W. (2014). Przewodnictwo duchowe w monastycyzmie prawosławnym. Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko‑Chełmska.
Qaramah, M. K. (2023). Liturgical Renewal in Contemporary Orthodox Thought in Romania: A Preliminary Assessment, Review of Ecumenical Studies, Sibiu, 15 (1).
Slobodskoy Archpriest Seraphim, The Divine Services, https://maksimologija.org/archpriest-seraphim-slobodskoy-the-divine-services/ [22.05.2020].
Sokolof, D. (1962). A Manual of the Orthodox Church’s Divine Services. Jordanville, NY: Print Shop St. Iov of Pochaev, Holy Trinity Monastery.
Sove, B. (1937). Evharistija v drevnej Cerkvi i sovremennaja praktika. W: Zhivoje predanije. Paryż: YMCA-PRESS. [Сове, Б. (1937). Евхаристия в древней Церкви и современная практика. W: Живое Предание. Париж: YMCA-PRESS] [online] https://azbyka.ru/otechnik/Boris_Sove/evharistija-v-drevnej-tserkvi-i-sovremennaja-praktika [14.06.2023].
Subbotin, N.I. (red.) (1893). Deianiia moskovskago sobora 1666-1667. Moskwa.
Vukašinović, V. (2001). Liturgical Renewal in the 20th Century. Fairfax, VA: Eastern Christian Publications.
Wybrew, H. (1989). The Orthodox Liturgy: The Development of the Eucharistic Liturgy in the Byzantine Rite. London: SPCK.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Włodzimierz Misijuk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
The detailed terms of the CC BY-SA license (Attribution - Share Alike) are available on the Creative Commons website - link.
The author must complete and send to the editorial office (elpis@uwb.edu.pl) the completed and signed author's contract with a declaration of the originality of the article and the author's contribution to the article. Download Agreement File: HERE
