Procesy sądowe monasteru poczajowskiego ze starostą sandomierskim i kasztelanem bielskim Andrzejem Firlejem
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2015.17.09Słowa kluczowe:
Monaster Poczajowski, Hiob Zalizo, Andrzej Firlej, procesy sądoweAbstrakt
Historia monasteru poczajowskiego związana jest z wizytą greckiego metropolity Neofita u szlachcianki o imieniu Anna Gojska z Orli, miejscowości położonej kilka mil od Poczajowa. Hierarcha podarował Annie przywiezioną z Konstantynopola ikonę, która została umieszczona w jej prywatnej kaplicy na około 30 lat. W 1597 Anna przekazała ikonę do monasteru na górze poczajowskiej. Podarowała jemu także grunta i fundusze. Dzięki hojnym ofiarom szlachcianki mnisi wznieśli nową kamienną Cerkiew, do której przenieśli ikonę. W 1604 r. do wspólnoty monastycznej dołączył Iwan Zalizo. Otrzymał imię mnisze Hioba i został wybrany igumenem monasteru. Hiob wprowadził surową regułę, dyscyplinę i inne reformy życia monastycznego. Po śmierci Anny, górę, na której był położony monaster odziedziczył wnuk Anny Andrzej Firlej, starosta sandomierski i kasztelan bielski, po konwersji do Kościoła luterańskiego nastawiony nieprzychylnie do prawosławia. W 1623 r. Firlej najechał zbrojnie monaster, rabując cudowną ikonę oraz wiele kosztowności. Hiob był inicjatorem procesów sądowych monasteru poczajowskiego z kasztelan bielski. Dzięki jego staraniom Trybunał Lubelski polecił zwrot wizerunku, co faktycznie nastąpiło. Decyzją sądu Andrzej Firlej ostatecznie zwrócił ikonę mnichom w 1644 r. Hiob Poczajowski zmarł 25 października 1651.
Downloads
Bibliografia
Adamczuk L. i Mironowicz A., Duchowieństwo prawosławne w X-XVIII wieku, [w:] Kościół prawosławny w Polsce. Dawniej i dziś, Warszawa 1993, s. 75 – 83.
Boniecki A., Firleje, [w:] Herbarz polski, t. 5, Warszawa 1902, s. 285-295.
Borkowski A., Patriarchaty Wschodu w dziajach Rzeczypospolitej (1583-1601), Białystok 2014.
Borkowski A., Początki monastycyzmu wołyńskiego, „Cerkovnyj Vestnik”, 2014, nr 4, s. 30-63.
Chodynicki K., Kościół prawosławny a Rzeczypospolita polska. Zarys historyczny 1370 - 1632, Warszawa 1934.
Ergetowski R., Poczajowska Ławra, „Wrocławskie Studia Wschodnie”, 2005, nr 9, s. 101 - 123.
Góralski Z., Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa 1983.
Hodyna T., Między królem a carem. Moskwa w oczach prawosławnych Rusinów – obywateli Rzeczypospolitej (na podstawie piśmiennictwa końca XVI – połowy XVII stulecia, Kraków 2008.
Kaczmarczyk J., Bohdan Chmielnicki, Wrocław-Warszawa 1988.
Lewickij W., K woprosu o wremieni osnowanija Poczajewskoj Lawry i o pierwoj ustroitielnice jeja Annie Gojskoj, „Волынския Епархиальные Ведомости”, 1913, nr 6, s. 96-100, nr 7, s. 126-128, nr 8, s. 138-142, nr 9, s. 165-167, nr 11, s. 201-204.
Mironowicz A., Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Białystok 2001.
Mironowicz A., The Activities of the Patriarch Teofanes III in the Polish-Lithuanian Commonwealth, [w:] The Orthodox Church in the Balkans and Poland. Connections and Common Tradition, Białystok 2007, s. 77-87.
Niesiecki K., Firlej, [w:] Herbarz Polski, t. 4, Lipsk 1839-1845, s. 24-41.
Osadczy W., Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji, Lublin 2007.
Батюшков П.Н., Волынь. Исторические судьбы Юго-Западного края, СПб. 1888.
Беднов В.А, Православная Церковь в Польше и Литве (no Volumina Legum), Екатеринослав 1908.
Грушевський М. С., Історія України-Руси, t. 7, Київ 1995.
Иванов В., Епископы древней Луцкой епархии, Почаев 1891.
Лаппо И. И. , Великое Княжество Литовское за время от заключения Люблинской Унии до смерти Стефана Батория (1569-1586): опыт исследования политического и общественного строя, t. 1, С.-Петербург 1901.
Макарий (Булгаков), митр. История Русской Церкви, t. 6, Москва 1996.
Малевич A., Древняя Жыдычинская архимандрия на Волыни, Почаев 1905.
Орловский П.И., Участие запорожских казаков в восстановлении Иерусалимским патриархом Феофаном православной Западно-русской церковной иерархии в 1620 году и Киевский церковный собор 1629 года, „Киевская Старина”, 1905, nr 10, s. 133-141.
Παπαδόπουλος Χρ., Η εν Ρωσσία υπέρ της Ορθοδοξίας ενέργεια του πατριάρχου Ιεροσολύμων Θεοφάνους, „Νέα Σιών”, 1904, nr 1, s. 339-342.
Сендулский, Местечко Домбровица, Ровенского уезда, „Волынския Епархиальные Ведомости”, 1882, nr 9, s. 232-245.
Щеглов М., Историческая записка о Дубенской Крестовоздвиженской пустыни, „Волынския Епархиальные Ведомости”, 1884, nr 23 – 25, s. 18-31.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Szczegółowe warunki licencji CC BY-SA (Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach) dostępne jest na stronie Creative Commons - link.
Autor musi wypełnić i przesłać na adres redakcji (elpis@uwb.edu.pl) uzupełnioną i podpisaną umowę autorską wraz z oświadczeniem o oryginalności artykułu i wkładzie autora w powstanie artykułu. Plik umowy do pobrania: TUTAJ
