Polityka państwa wobec Kościoła prawosławnego w Polsce w latach 1918-1921
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2023.25.07Słowa kluczowe:
Kościół prawosławny, II Rzeczypospolita, patriarchat moskiewski, biskup grodzieński Włodzimierz (Tichonicki), Ministerstwo Wyznań i Oświecenia PublicznegoAbstrakt
Rząd polski zmierzał do możliwie najszybszego sfinalizowania sprawy autokefalii. Początkowo stworzył podstawy pod misję dyplomatyczną w Moskwie, która doprowadziła ostatecznie do nawiązania pertraktacji z patriarchatem moskiewskim. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego dążyło do wstępnego uregulowania sprawy Kościoła prawosławnego w granicach swych kompetencji, mianowicie na obszarze Królestwa Kongresowego, prowadząc rozmowy wraz z przedstawicielami Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich w Wilnie i Zarządu Cywilnego Wołynia i Podola. Wstępne rozmowy strony rządowej z hierarchami cerkiewnymi w sprawie autokefalii w okresie od uzyskaniu niepodległości do zakończenia wojny polsko-radzieckiej układem ryskim z 18 marca 1921 roku były ważnym etapem na drodze uregulowania położenia kanoniczno-prawnego Kościoła prawosławnego w Polsce.
Downloads
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (AAN, MWRiOP), sygn. 960, 1003.
Bendza, M. (2006). Droga Kościoła prawosławnego w Polsce do autokefalii. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
Borkowski, A. (2015). Między Konstantynopolem a Moskwą. Źródła greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej (1919-1927). Białystok.
Borkowski, A. (w druku). Organizacja Kościoła prawosławnego w II Rzeczypospolitej (1918-1921). Rocznik Teologiczny. 65 (1).
Čërnaja, V. (1993). Kratkoe žizneopisanie mitropolita Serafima (Čičagova). W: Da budet volâ Tvoâ. T. I. Moskva – Sankt-Peterburg. s. 5-32.
Koržič, N., Krivonos, F., Šejkin, G. (2003). Pravâŝie arhierei Minskoj eparhii 1793-2003 gg. Minsk: Svâto-Petro-Pavlovskij sobor.
Kostûk, V. (2000). Istoriâ Polesskoj eparhii (1922-1944), Brest.
Krasowski, K. (1988). Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno-prawne. Warszawa-Poznań.
Novinskij, V. (2005). Očerk istorii pravoslaviâ v Litve. Vilʹnûs: Pravoslavnoe Bratstvo Litvy.
Opredelenie Svâŝennogo Sobora Pravoslavnoj Rossijskoj Cerkvi ob ustrojstve Varšavskoj eparchii v predelah byvšego Carstva Polʹskogo. (1994). W: Sobranie Opredelenij i Postanovlenij Svâŝennogo Sobora Pravoslavnoj Rossijskoj Cerkvi, 1917-1918 gg. (reprint izd. 1918 g.). T. IV. Moskva 1994. s. 23-24.
Orlovskij, D. (1996). Mučeniki, ispovedniki i podvižniki blagočestiâ Russkoj Pravoslavnoj Cerkvi XX stoletiâ. Žizneopisaniâ i materialy k nim. T. II. Tverʹ.
Papierzyńska-Turek, M. (1980). Problem autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce w latach 1918-1939. Euhemer – Przegląd Religioznawczy 24 (1): 53-65; 24 (3): 71-78.
Papierzyńska-Turek, M. (1989). Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939. Warszawa.
Pelica, G.J. (2007). Kościół prawosławny w województwie lubelskim (1918-1939). Lublin: Fundacja Dialog Narodów.
Pol, K. (1999). Aleksander Lednicki (1866-1934). Zeszyty Historyczne 129: 3-43.
Starodub, A. (1999). Pravoslavnaâ Cerkva u Polʹŝì 1918-1922 rokìv: "ukraïnsʹka skladova" ûrisdikcìjnih konflìktìv (za materìalami fondu mìnìsterstva ìspovìdanʹ UNR). W: Naukovì zapiski: Zbìrnik pracʹ molodih včenih Ìnstitutu ukraïnskoï arheografìï ta džereloznavstva ìm. M. S. Gruševsʹkogo NANU. T. 4. Kiïv: 343-350.
Starodub, A. (2013). Kontakti mìž Regents´koû radoû Pol´s´kogo Korolìvstva ta viŝim kerìvnictvom Rosìjs´koï pravoslavnoï cerkvi v spravì organìzacìï upravlìnnâ Varšavs´koû pravoslavnoû êparhiêû (veresen´-žovten´ 1918). W: Ìstorìâ relìgìj v Ukraïnì: naukovij ŝorìčnik. Red. O. Kiričuk, M. Omel´čuk, Ì. Orlevič. L´vìv 23 (1): 638-646.
Svitič, A. (1997). Pravoslavnaâ Cerkovʹ v Polʹše i eë avtokefaliâ. W: Pravoslavnaâ Cerkovʹ na Ukraine i v Polʹše v XX stoletii: 1917-1950. Moskva: 1-231.
Ulʹânovsʹkij, V. (1997). Cerkva v Ukraïnsʹkìj Deržavì 1917-1920 rr. (doba Ukraïnsʹkoï Centralʹnoï Radi). Kiïv: Libìdʹ.
Woronicz, T. (1923). Zagadnienie autokefalii Cerkwi Prawosławnej w Polsce, Wilno.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 bp Andrzej Borkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Szczegółowe warunki licencji CC BY-SA (Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach) dostępne jest na stronie Creative Commons - link.
Autor musi wypełnić i przesłać na adres redakcji (elpis@uwb.edu.pl) uzupełnioną i podpisaną umowę autorską wraz z oświadczeniem o oryginalności artykułu i wkładzie autora w powstanie artykułu. Plik umowy do pobrania: TUTAJ
