Unie kościelne na ziemiach polskich i ich konsekwencje

Abstrakt

Wyznawców Kościoła prawosławnego w Polsce wielokrotnie próbowano zmusić do przyjęcia unii kościelnej i podporządkowania się władzy papieży. Po raz pierwszy próbę taka podjęto w połowie XIII wieku, kiedy to czyniono starania pozyskania do unii księcia halicko-wołyńskiego Daniela. Ponownie unię kościelną próbowano narzucić Cerkwi prawosławnej za panowania Władysława Jagiełły. Sprawa unii kościelnej na ziemiach polskich wróciła za panowania Aleksandra Jagiellończyka. Ostatecznie, w wyników zabiegów Iwana III, odrzucającego wszelkie projekty urzeczywistnienia unii florenckiej, problem unii kościelnej nie był rozpatrywany aż do końca XVI w. Niepowodzenie misji legata papieskiego o. Antonio Possevina mającej na celu pozyskanie Moskwy do unii kościelnej, skłoniło papiestwo do skoncentrowania swych wysiłków na Kościele prawosławnym w Rzeczypospolitej. Narzucona prawosławnym w 1596 r. unia brzeska przyniosła negatywne skutki dla Cerkwi i Rzeczypospolitej. Przy prawosławiu pozostała większa część duchowieństwa i wiernych z dwoma biskupami. Nowe projekty unijne wobec Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej były podejmowane aż do końca XVIII wieku. Zainteresowanie Watykanu Kościołem prawosławnym w Europie Środkowo-Wschodniej było pod koniec I wojny światowej. W 1917 r. papież powołał Kongregację do spraw Kościoła Wschodniego, która przejęła wszystkie sprawy związane z działalnością obrządków wschodnich. Problem unii kościelnej negatywnie zaczął wpływać na wzajemne relacje między Kościołem rzymskokatolickim i prawosławnym w Polsce. Uniatyzm nie tylko nie przywróciły jedności między Kościołem wschodnim a zachodnim a nawet ową jedność oddalił.