Różnice związane ze wspomnieniem świętych na proskomidii. Analiza rozbieżności współczesnych liturgicznych praktyk z perspektywy potrzeb Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2014.16.10Słowa kluczowe:
liturgia, proskomidia, wspomnienie świętych, Anioły, Bogurodzica, Krzyż, lokalni święciAbstrakt
Struktura Proskomidii, jej historyczny rozwój i współczesna praktyka były już tematem wielu prac. Zadaniem niniejszego artykułu nie jest opisywanie schematu sprawowania proskomidii, lecz skupienie się na ukazaniu różnic związanych ze wspomnieniem imion świętych. Niniejsza praca nie ukaże całego przebiegu proskomidii, lecz skupi się na ukazaniu zmian w poszczególnych lokalnych praktykach oraz wskaże propozycję uzupełnienia aktualnie istniejącego w Polskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym schematu proskomidii o imiona lokalnych świętych.
Downloads
Bibliografia
Small Ieratikon. Μικρόν Ἱερατικόν, Greek Orthodox Metropolis of Denver 2011.
Chin liturgii sv. Ioanna Zlatousta, MDA (Biblioteka Moskiewskiej Duchownej Akademii) nr 111 (http://www.stsl.ru/manuscripts/mda-prochie/177).
Sluzhebnik, XV w., RGB (Rossijskaja Gosudarstvennaja Biblioteka) nr 216 (http://www.stsl.ru/manuscripts/book.php?-col=1&manuscript=216).
Sluzhebnik iz Venecii 1519 goda [liturgicheskaja chast’]. Reprintnoe izdanie, wyd. Golovanov, Omsk-Upsala 2012.
Sluzhebnik, 1627, RGB (Rossijskaja Gosudarstvennaja Biblioteka), fond „Staropechatnye knigi” nr 3 (http://www.stsl.ru/manuscripts/staropechatnye-knigi/3).
Sluzhebnik i Trebnik, XV w., MDA (Biblioteka Moskiewskiej Duchownej Akademii) nr 79, (http://www.stsl.ru/manuscripts/
medium.php?col=5&manuscript=079&pagefile=079-0001).
Служебник, XVII w., RGB (Rossijskaja Gosudarstvennaja Biblioteka) nr 219, (http://www.stsl.ru/manuscripts/medium.
php?col=1&manuscript=219&pagefile=219-0010).
Sluzhebnik iż Tyrgovishte 1508 goda. Reprintnoe izdanie, wyd. Golovanov, Omsk-Upsala 2012.
Ευχολογιον το μεγα (Σπυριδονος ιερομοναχου Ζερβου), Βενετια 1869.
Ευχολογιον το μεγα, Wenecja (Ενετιησιν) 1767 (wyd. Γλυκει). Αι Φειαι Λειτουργιαι των εν αγιοις πατερων ημον Ιωαννου του Χρυσοστομου και Βασιλειου του Μεγαλου συν της των Προηγιασμενων Γρηγοριου του Διαλογου, Αθηνα 1856.
Order of the Divine and Sacred Liturgy. As it is performer in the Great Church and on the Holy Mountain of Athos, dostępny w Internecie: http://www.anastasis.org.uk/Proskom02+notes+diag.pdf, dostęp 1.10.2012.
Papademetriou G. C., The Office of Oblation (Proskomide), dostępny w Internecie: http://www.goarch.org/ourfaith/ourfaith9561, dostęp 1.10.2012.
Η Φεια Λειτουργια (Εισαγωγή π. Βασιλείου Ιβήρων, Ακολουθία της Ιεράς Προθέσεως, Η Θεία Λειτουργία), dostępny w Internecie: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/chrysostom_liturgy.htm, dostęp 10.10.2012.
Sluzhebnik Liturgija svjatitelja Vasilija Velikogo. Liturgija Prezhdeosvjashchennyh Darov, Svjato-Troickaja Sergieva Lavra 2003.
Sluzhebnik, wyd. Sinodalnaja Tipografija, Moskva 1896.
Boska Liturgia świętego ojca naszego Jana Chryzostoma, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2001.
Boska Liturgia świętego ojca naszego Bazylego Wielkiego, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2005.
Liturgikon, wyd. Istochnik Pres, Izdavachka Kucha Eparhije Kanadske 2000.
The Divine Liturgy of our father among the saints, John Chrysostom Archbishop of Constantinople. Done into English, with some preparatory notes, and the original Greek of the open parts, London 1866.
The Proskomede, The Service of preparation before the Divine Liturgy, dostępny w Internecie: http://www.orthodox.net/services/proskomede.pdf, dostęp 10.10.2012.
Charkiewicz J., O wspominaniu świętych podczas proskomidii, w: Elpis. Czasopismo Tegologiczne Katedry Teologii Prawosławnej
Uniwersytetu w Białymstoku, 25-26 2012, s. 155-193.
Charkiewicz J., Męczennicy XX wieku. Martyrologia Prawosławia w Polsce w biografiach świętych, Warszawa 2004.
Kern K., Evharistija, Moskva 1999 (wyd. I: Parizh: YMCA-Press 1947).
Kryvoshein Vasilij, abp., Nekotoryje bogosluzhebnye osobennosti u grekov i russkih i ih znachenie, w: Vestnik Russkogo Zapadno-
Evropejskogo Patriarshego Ekzarhata, nr 89-90 1975, dostępny w Internecie: http://www.portal-slovo.ru/theology/37734.php, dostęp: 10.07.2012.
Muretov S., Istoricheskij obzor chinoposledovanija Proskomidii, Moskva 1895.
Muretov S., O pominovenii Bezplotnyh Sil na Proskomidii, Moskva 1897.
Muretov S., Posledovanie proskomidii, velikago vhoda i prichashchenija v slavjano-russkih sluzhebnikah XII – XIV v., Moskva 1897.
Petrovskij A. V., Drevnij akt prinoshenija weshchestva dlja tainstva Evharistii i posledovanie proskomidii, w: Hristianskoe chtenie, 84 (3) 1904, s. 422-423.
(Zaharovich) Filaret, igumen, Chin Liturgii sv. Ioanna Zlatoustago po izlozheniju staropechatnyh, novoispravlennago I drevnepismennyh sluzhebnikov, Moskva 1899.
Paprocki H., Misterium Eucharystii. Interpretacja genetyczna liturgii bizantyjskiej, wyd. WAM, Kraków 2010.
Taft R. F., A history of the Liturgy of St. John Chrysostom. Volume V. The Precommunion Rites, Roma Pontificio Instituto Orientale 2000.
Taft R. F., The Precommunion Rites, Roma 2000.
Taft R. F., The Great Entrance. A History of the Transfer of Gifts and other Preanaphoral Rites of the Liturgy of St. John Chrysostom, Roma: Pont. Institutum Studiorum Orientalium 1975.
Taft R. F., Water into Wine. The Twice-mixed Chalice in the Byzantine Eucharist, w: Muséon, 100 1987.
Tofiluk J., Różnice w sprawowaniu św. Liturgii w prawosławnych Kościołach lokalnych, dostępny w Internecie: www.psd.edu.pl, dostęp 12.12.2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Elpis
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Szczegółowe warunki licencji CC BY-SA (Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach) dostępne jest na stronie Creative Commons - link.
Autor musi wypełnić i przesłać na adres redakcji (elpis@uwb.edu.pl) uzupełnioną i podpisaną umowę autorską wraz z oświadczeniem o oryginalności artykułu i wkładzie autora w powstanie artykułu. Plik umowy do pobrania: TUTAJ
