Rola Chilindaru w historii atoskiego monastycyzmu

Abstrakt

Los Serbii od tysiąca lat związany jest z atoskim monasterem Chilandar. Sam monaster do momentu przejęcia przez Serbów istniał już od dwustu lat jednakże w 1198 roku został oficjalnie przekazany przez cesarza bizantyńskiego Aleksego III Angelosa, serbskiemu królowi Stefanowi Nemanii (przyjął mnisze imię Symeon) oraz jego synowi Rastko, który przyjął na Atosie mnisze imię Sawa. Ci dwaj późniejsi święci Cerkwi serbskiej przeszedłszy na Atosie przez wszystkie stopnie życia monastycznego sprawili, że monaster Chilendar stał się centrum życia kulturowo – duchowego, jak również i politycznego czasach niewoli osmańskiej. To tutaj na tle przepięknej atoskiej przyrody w klimacie modlitwy i zaciszu bogatych zbiorów chilendarskiej biblioteki, najwybitniejsze autorytety zarówno duchowne jak i świeckie otrzymały przygotowanie dla pracy zarówno misyjnej jak i politycznej co było bardzo istotne w szczególności w czasach pięćset letniej niewoli tureckiej. Wszelką pomoc przychodzącą z zewnątrz, okupowanej Serbii jak również z prawosławnej Rosji i rumuńsko-mołdawskich możnowładców chilendarscy ojcowie dzielili pomiędzy wszystkie potrzebujące atoskie monastery nie bacząc na pochodzenie etniczne ich mnichów. Te małe sumy przeznaczane było do opłacania drakońskich podatków i renowacji podupadających atoskich monasterów. Po uzyskaniu niepodległości Serbia po okresie pięćsetletniego polityczno-kulturowo-religijnego niebytu musiała utorować sobie drogę do odnalezienia się w nowej europejskiej rzeczywistości. Również los Chilendaru nie pozostał obojętny dla formułującej się na od nowa serbskiej państwowości. Monaster zapełnił się na nowo serbskimi mnichami. Odbudowywali oni nie tylko struktury życia monastycznego ale kładli podwaliny dla dalszego duchowo-kulturalnego rozwoju wyzwolonej z islamskiej niewoli swojej serbskiej ojczyzny.