Menologions of liturgical tetragospels from Lvov (XVII-XVIII c.)
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2018.20.14Keywords:
early printed tetragospels, menologion, Lvov, textology, liturgical traditionAbstract
Textological research early printed Cyrillic tetragospel menologions (i.e. the “fixed year” of the liturgical calendar) has shown that they contain some textual variants and liturgical peculiarities inherited from manuscript tradition, as well as other unique elements that are characteristic only for specific local traditions. Research of four months (September – December), conducted on 76 early printed tetragospels (out of all 120), including all eight tetras issued in Lvov in XVI and XVIII century, proved the possibility of grouping them into several small groups on the above-mentioned textological and liturgical peculiarities. The article presents all the unique features characteristic only for all the Lvov tetragospels, as well as for one subgroup (consisting of two Gospels) that can be derived from them. The results of this research also shed some light on the processes of formation and development, and the mutual influences of various Cyrillic printing and liturgical traditions.
Downloads
References
Al'berti A. (2016). Text und Textwert. Mjunsterskaja metodika i ocenka raznochtenij slavjanskih evangelij. Studi Slavici XIII: 307-335.
Amfilohij arhimandrit. (1882). Chetvero-evangelie Galichskoe 1144 goda slichennoe s# drevle-Slavjanskimi rukopisnymi Evangelijami XI-XVII v. i pechatnymi: Ostrozhskim# 1571 i Kievskim# 1788 g. s# grecheskim# evangelskim# tekstom# 835 goda. T. I. Moskva.
Amfilohij arhimandrit. (1883). Chetvero-evangelie Galichskoe 1144 goda slichennoe s# drevle-Slavjanskimi rukopisnymi Evangelijami XI-XVII v. i pechatnymi: Ostrozhskim# 1571, Kutejnskim# 1652 i Kievskim# 1788 g. s# grecheskim# evangelskim# tekstom# 835 goda. T. II. Moskva.
Bondar N.P. (2015). Vzaєmovplivi kirilіchnih vidan' Єvangelіj drugoї polovini HVІ – seredini HVІІ st. vіl'njus'kogo ta l'vіvs'kogo druku. W Naukovij potencіal slavіstiki: Іstorichnі zdobutki ta tendencіі rozvitku. Tezi dopovіdeĭ mіzhnarodnoї naukovoї konferencії do dnja slov’jans'koї pisemnostі і kul'turi (Kiїv, 21 travnja 2015 r.). Kiїv, 109-112.
Voskresenskij G.A. (1894). Evangelie ot# Marka po osnovnym# spiskam# chetyreh# redakcij rukopisnago slavjanskago evangel'skago teksta s# raznochtenijami iz# sta vos'mi rukopisej Evangelija XI-XVI vv. Sergiev# Posad#.
Voskresenskij G.A. (1896). Haraktericheskija cherty chetyreh# redakcij slavjanskogo perevoda Evangelija ot# Marka po sto dvenadcati rukopisjam# Evangelija XI-XVI vv. Moskva.
Dogramadzhieva E. (1993). S#stav na slavjanskite r#kopisi chetveroevangelija. Palaeobulgarica, XVII (2): 3-21.
Dogramadzhieva E. (2010). Mesecoslovnite chetiva v slavjanskite r#kopisni Evangelija (X-XVII v.). (=Kirillo-Metodievski Studii. Kn. 19). Sofija.
Evangelie ot Ioanna v slavjanskoj tradicii (Novum Testamentum Palaeoslovenice I), izd. podgotov. A.A. Alekseev, A.A. Pichhadze, M.B. Babickaja, I.V. Azarova, E.L. Alekseeva, E.L. Vaneeva, A.M. Pentkovskij, V.A. Romodanovskaja, T.V. Tkacheva, Sankt-Peterburgskoe Otdelenie Rossijskogo Biblejskogo Obshhestva – Slavjanskij Biblejskij Fond Rossijskoj Akademii Nauk, Sankt-Peterburg 1998.
Evangelie ot Matfeja v slavjanskoj tradicii (Novum Testamentum Palaeoslovenice II), izd. podgotov. A.A. Alekseev, I.V. Azarova, E.L. Alekseeva, M.B. Babickaja, E.L. Vaneeva, A.A. Pichhadze, V.A. Romodanovskaja, T.V. Tkacheva, Sankt-Peterburgskij Gosudarstvennyj Universitet Filologicheskij Fakul'tet – Sinodal'naja Biblioteka - Rossijskoe Biblejskoe Obshhestvo Sankt-Peterburgskoe otdelenie, Sankt-Peterburg 2005.
Zhukovskaja L.P. (1976). Tekstologija i jazyk drevnejshih slavjanskih pamjatnikov. Moskva.
Ivanova N.P. (2010). Istorija izuchenija mesjaceslovov i ih znachenie v issledovanijah po drevnerusskoj hronologii (XVII – nachalo XX vv.). Izvestija Altajskogo gosudarstvennogo universiteta. Serija Istorija, politologija. 4/1 (68/1): 108-114.
Isaevich Ja.D. (1962). Izdatel'skaja dejatel'nost' L'vovskogo bratstva v XVI—XVIII vekah. Moskva.
Loseva O.V. (1995). Mesjaceslov Arhangel'skogo Evangelija 1092 g. W Arhangel'skomu Evangeliju 1092 goda – 900 let. Moskva, 46-54.
Loseva O.V. (1999a). Mesjaceslovy drevnerusskih Evangelij XI-XII vekov. Moskva.
Loseva O.V. (1999b). Russkie prazdniki v drevnejshih cerkovnyh kalendarjah. Russkoe srednevekov'e, 5-59.
Loseva O.V. (2001a). Russkie mesjaceslovy XI-XIV vekov. Moskva.
Loseva O.V. (200b). Periodizacija drevnerusskih mesjaceslovov HI - XIV v. Drevnjaja Rus' 4: 14-35.
Loseva O.V. (2003). Prazdniki Svjatogrobskogo Tipikona v russkih kalendarjah XI‒XII vekov. Pravoslavnyj palestinskij sbornik, 100, 132-141.
Ljudogovskij F.K. (2006). Funkcionirovanie i jevoljucija sluzhebnogo i chet'ego variantov cerkovnoslavjanskogo Evangelija v jepohu knigopechatanija: postanovka problemy. W Lingvisticheskoe istochnikovedenie i istorija russkogo jazyka 2004-2005. Moskva, 400-418.
Sergij arhiepiskop (Spasskij). (1901). Polnyj mesjaceslov Vostoka. T. 1-2. Izd. 2. Vladimir#.
Tihovskij Ju. Mnimaja tipografija Pochaevskogo monastyrja (s k. XVI do 1-j chetv. XVIII v.) Kievskaja starina, 1895, Tom 50, Ijul'. — S. 1–35; Sentjabr'. — S. 248–281.
Shustova Ju.Je. (2009). Dokumenty L'vovskogo Uspenskogo Stavropigijskogo Bratstva 1586/1788. Moskva.
Ostapczuk J. (2010). Cerkiewnosłowiański przekład liturgicznych perykop okresu Paschalnego i święta Pięćdziesiątnicy w rękopiśmiennych ewangeliarzach krótkich. Warszawa.
Ostapczuk J. (2011). Starodruki cyrylickich ewangeliarzy w świetle cerkiewnosłowiańskiej tradycji. Rocznik Teologiczny 53(1-2): 87-106.
Ostapczuk J. (2013). Sobotnie i niedzielne perykopy liturgiczne z Ewangelii Mateusza w cerkiewnosłowiańskich lekcjonarzach krótkich. Warszawa.
Ostapczuk J. (2014). Stabilność cerkiewnosłowiańskiego tekstu Ewangelii w cyrylickich starych drukach lekcjonarzy. W Starodruki cyrylickie w zasobach parafialnych pogranicza polsko-słowackiego. Konferencja realizowana w ramach obchodów 1000 rocznicy śmierci i 20 rocznicy kanonizacji św. Maksyma Gorlickiego (Sandowycza). Gorlice, 10-24.
Ostapczuk J. (2016a). Menologion kijowskiego ewangeliarza pełnego z 1707 roku (uwagi wstępne na przykładzie miesiąca wrzesień). ELPIS 18: 65-73.
Ostapczuk J. (2016b). Evangelie ot Matfeja v staropechatnyh izdanijah Chetveroevangelij: predvaritel'nye zamechanija. W Sovremennye problemy arheografii. Vypusk 2: Sbornik statej po materialam konferencii k 300-letiju Biblioteki Rossijskoj akademii nauk 21-24 oktjabrja 2014 g. Ped. koll. N.Ju. Bubnov, M.A. Voznesenskaja, V.A. Klisheva, M.V. Korogodina, F.V. Panchenko, V.G. Podkovyreva. Otv. red. I.M. Beljaeva. Sost. M.V. Korogodina. Sankt Peterburg, 275-286.
Ostapczuk J. (2017a). Evangelie ot Marka v staropechatnyh izdanijah Chetveroevangelij. Doklad prochitannyj na Mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii, posvjashhennoj 510-letiju sozdanija Biblejskogo sbornika Matfeja Desjatogo «Slavjanskaja Biblija v jepohu rannego knigopechatanija». Institut Russkoj Literatury (Pushkinskij Dom) RAN, Biblioteka Rossijskoj Akademii Nauk; 13–17 VI 2017 g., Sankt-Peterburg.
Ostapczuk J. (2017b). O liczbie cyrylickich starych druków tetraewangelii ze Lwowa, ELPIS 19: 181-189.
Kurianowicz M. (2005). Sootnoshenie staroslavjanskih i drevnerusskih chert v Jablochinskom evangelii – pamjatnike XVIII veka. Studia Wschodniosłowiańskie 5: 287-302.
Kurianowicz M. (2010) Slovoobrazovatel'nye otlichija russkogo cerkovnoslavjanskogo jazyka ot staroslavjanskogo jazyka na materiale evangelija XVIII veka. Dublety. Studia Wschodniosłowiańskie 10: 127-131.
Kurianowicz M. (2012). Ewangeliarz z 1771 r. jako zabytek płd.-wsch. Polski. Analiza Tekstologiczna – inwersja. Prace językoznawcze XIV: 167-176.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
The detailed terms of the CC BY-SA license (Attribution - Share Alike) are available on the Creative Commons website - link.
The author must complete and send to the editorial office (elpis@uwb.edu.pl) the completed and signed author's contract with a declaration of the originality of the article and the author's contribution to the article. Download Agreement File: HERE
