„To czyńcie na moją pamiątkę!” Wschodnie a zachodnie rozumienie anamnezy eucharystycznej
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2024.26.12Słowa kluczowe:
anafora, anamneza, Boska Liturgia, Eucharystia, liturgia wschoduAbstrakt
Liturgiczna anamneza oznacza uobecniające wspominanie dzieł Bożych, które czyni je obecnymi i aktualizowanymi podczas każdej celebracji. Zarówno teologia łacińska, jak i prawosławna podkreślają anamnetyczny wymiar celebracji liturgicznej. Jednak zarówno poszczególne praktyki liturgiczne, jak i ich teologiczne rozumienie posiadają istotne różnice. Niniejszy artykuł jest próbą zbadania istoty i zakresu tych różnic. Czy jest to jedynie różne rozłożenie akcentów teologicznych wynikające z odmiennej tradycji i praktyki liturgicznej, czy różnice te sięgają głębiej, dotykając istoty rozumienia Eucharystii jako uobecniającej pamiątki? Aby to uczynić, w pierwszej części artykułu, posługując się metodą historyczno-genetyczną, omówione zostanie biblijne rozumienie pojęcia anamnezy, które jest wspólnym korzeniem zarówno dla łacińskiej, jak i wschodniej teologii. W drugiej części, na podstawie analizy poszczególnych Modlitw Eucharystycznych, przedstawione zostanie rozumienie anamnezy jako wspomnienia w Kościele łacińskim. Autor wykorzysta w tym celu metodę analizy i interpretacji tekstów liturgicznych. Trzecia część będzie próbą charakterystyki prawosławnej teologii anamnezy. Dzięki wykorzystaniu metody komparatystycznej oraz metody syntetyczno-teologicznej uwidocznione zostaną wtedy podobieństwa i różnice pomiędzy dwoma omawianymi podejściami.
Downloads
Bibliografia
Botte, B. (1954). Problèmes de l’Anamnèse. The Journal of Ecclesiastical History, 1(5), s. 16-24.
Czerski, J. (1998). Boska liturgia św. Jana Chryzostoma. Wprowadzenie liturgiczno-biblijne do liturgii eucharystycznej Kościoła Wschodniego, Opole: WT UO.
Dahl, N.A. (2008). Anamnesis: Mémoire et commemoration dans le christianisme primitif. Studia Theologica - Nordic Journal of Theology, 1-2(1). 69-95. https://doi.org/10.1080/00393384708599652.
Haroutiounian-Thomas, G. (2005). L’anamnese et l’historire du salut dans les anaphores de la famille syrienne occidentale. W: Mélanges liturgiques offerts à la mémoire de l’archevêque Georges Wagner (1930-1993) (s. 113-126). Paris.
Jan Paweł II. (2003). Ecclesia de Eucharistia.
Święta Kongregacja Obrzędów (1976). Instrukcja o kulcie tajemnicy eucharystycznej Eucharisticum Mysterium.
Kunzler, M. (1999). Liturgia Kościoła, Poznań: Pallottinum.
Kuźma, A. (2014). Międzynarodowy dialog teologiczny Kościoła prawosławnego z Kościołem rzymskokatolickim. Elpis, (16), 11-18. DOI: https://doi.org/10.15290/elpis.2014.16.02
Mszał Rzymski dla diecezji polskich. (2010). Poznań: Pallottinum.
Nadolski, B. (2011). Liturgika. Eucharystia (t. 4). Poznań: Pallottinum.
Nowakowski. P. (2008). Niebo na ziemi. Próba charakterystyki liturgii wschodniej. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 3(61), 189-201. https://doi.org/10.21906/rbl.360.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego. (2022). Poznań: Pallottinum.
Paprocki, H. i Dalmais, H. (2010). Misterium Eucharystii. Interpretacja genetyczna liturgii bizantyjskiej, Kraków: WAM.
Paprocki, H. (2014). Liturgie Kościoła prawosławnego, Kraków: Wydawnictwo M.
Pitre, B. (2019). Jezus i żydowskie korzenie Eucharystii, Kraków: WAM.
Popescu, D. (2002). Aspekty dogmatyczne liturgii prawosławnej. Elpis, (4), 111-119. https://doi.org/10.15290/elpis.2002.04.09.
Sobór Watykański II (1964a). Konstytucja Dogmatyczna o Kościele Lumen Gentium.
Sobór Watykański II (1964b). Dekret o Katolickich Kościołach Wschodnich Orientalium Ecclesiarium.
Sobór Watykański II (1963). Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum concilium.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Szczepan Kaleciak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Szczegółowe warunki licencji CC BY-SA (Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach) dostępne jest na stronie Creative Commons - link.
Autor musi wypełnić i przesłać na adres redakcji (elpis@uwb.edu.pl) uzupełnioną i podpisaną umowę autorską wraz z oświadczeniem o oryginalności artykułu i wkładzie autora w powstanie artykułu. Plik umowy do pobrania: TUTAJ
