Ikony Bogarodzicy otoczone kultem w prawosławnych parafiach Białegostoku

Авторы

DOI:

https://doi.org/10.15290/elpis.2023.25.08

Ключевые слова:

Matka Boża, ikona, Białystok, Prawosławie

Аннотация

Jednym z integralnych elementów prawosławnej architektury sakralnej są elementy wyposażenia świątyni. Część z nich, związana m.in. z wystrojem wnętrza nosi charakter utylitarny, inne mają zdecydowanie cechę sakralną, stanowiąc obiekty kultu. W wyposażeniu prawosławnych świątyń istotne miejsce zajmują ikony, których obecność w określonych miejscach świątyni związana jest z rozbudowanymi schematami i zasadami. Znajdują się one w ikonostasie oddzielającym nawę od prezbiterium, gdzie każda z nich, przedstawiająca konkretne sceny biblijne lub postacie Boga i świętych, ma swoje ściśle określone miejsce. Są również obecne w przestrzeni nawy głównej i w postaci fresków lub polichromii zajmują swoje miejsca na ścianach i kopułach. Niniejszy artykuł koncentruje się na ukazaniu ikon, które pojawiają się poza ikonostasem lub malarstwem ściennym i wyznaczają nowe miejsca kultu w nawach głównych świątyni prawosławnej. Są to lokalnie czczone ikony, związane z określoną świątynią lub miejscowością. Wśród nich dominującą rolę pełnią rozmaite wizerunku Matki Bożej. Na przykładzie rozbudowanej sieci parafialnej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Białymstoku na Podlasiu, spróbujemy ukazać zróżnicowanie przedstawień ikonograficznych oraz poszukać elementów łączących różne typy ikon Bogarodzicy obecnych w białostockich prawosławnych parafiach. W celu ograniczenia materiału badawczego zdecydowano o koncentracji na tych przedstawieniach ikonograficznych, które obok walorów architektonicznych i artystycznych niosą ze sobą duży ładunek sakralny, tj. są obdarzone w lokalnych wspólnotach wyjątkowym kultem.

Celem artykułu jest przedstawienie otoczonych lokalnym kultem ikon Matki Bożej z białostockich świątyń prawosławnych i próba usystematyzowania elementów tego kultu przejawiających się w nabożeństwach, kulcie indywidualnym oraz inspiracjach i nawiązaniach.

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Cerkwie Białegostoku i okolic. (2014). Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza LIBER NOVUM.

Charkiewicz, J. (2014). Tobą raduje się całe stworzenie. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna.

Krysa, P. (2021). Ćwierćwiecze Prawosławnej Parafii św. Jerzego Zwycięzcy w Białymstoku (1996-2021). Białystok: Parafia Prawosławna Św. Wielkomęczennika Jerzego w Białymstoku.

Ławreszuk, M. (2019). Cerkiew Zmartwychwstania. Parafia Prawosławna Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku – 1989-2019. Białystok: Parafia Prawosławna Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku.

Onasch, K. i Schnieper, A. (2002). Ikony Fakty i legendy. Warszawa: Arkady.

Sawicki, A. (2022). Białostocka Ikona Matki Bożej. [online] https://orthodoxia.pl/bialostocka-ikona-matki-bozej/, [24.06.2023]

Sawicki, A. (b.d.). Cerkiew Katedralna św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku, Oficyna Wydawnicza LIBER NOVUM

Troc, J. (2002). Stulecie parafii prawosławnej w Starosielcach, Białystok-Starosielce

W naszej rodzinie 206, 2022.

W naszej rodzinie 210, 2022.

W naszej rodzinie 207, 2022.

Historia. [online] https://parafia-swietego-jerzego.pl/historia/, [24.06.2023]

Historia. [online] http://www.swietegoducha.cerkiew.pl/historia/, [24.06.2023]

Nasza cerkiew pod Opieką Matki Bożej. [online] https://parafia-swietego-jerzego.pl/aktualnosci/2255-none, [24.06.2023]

O parafii. [online] http://www.swietegoducha.cerkiew.pl/o-parafii/, [24.06.2023]

Plan nabożeństw od 30 października do 5 listopada 2022. [online] http://www.swietegoducha.cerkiew.pl/2022/10/29/plan-nabozenstw-od-30-pazdziernika-do-5-listopada-2022/, [24.06.2023]

Święto Ikony Matki Bożej „Nieoczekiwana radość”. [online] http://www.swietegoducha.cerkiew.pl/2018/12/20/swieto-ikony-matki-bozej-nieoczekiwana-radosc-2/, [24.06.2023]

Święto parafialne. [online] https://cerkiew-starosielce.pl/swieto-parafialne-2/, [24.06.2023]

Święto Zaśnięcia Najświętszej Bogurodzicy. [online] https://cerkiew.pl/swieta/swieto-zasniecia-najswietszej-bogurodzicy-2, [24.06.2023]

Tygodniowy harmonogram nabożeństw (11-18.06.2023 r.). [online] http://soborbialystok.pl/tygodniowy-harmonogram-nabozenstw-11-18-06-2023-r/, [24.06.2023]

Загрузки

Опубликован

2023-09-11

Как цитировать

Musiuk, T. (2023). Ikony Bogarodzicy otoczone kultem w prawosławnych parafiach Białegostoku. Elpis, (25), 81–86. https://doi.org/10.15290/elpis.2023.25.08

Выпуск

Раздел

Cтатьи

Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)