Rozmowy rządowe w sprawie przekazania oryginału tomosu o autokefalii cerkiewnej w Polsce przy patriarsze ekumenicznym Konstantynie VI

Andrzej Borkowski

doi:10.15290/elpis.2024.26.01

Авторы

Andrzej Borkowski Wydział Teologiczny, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, Warszawa, Polska https://orcid.org/0000-0001-6431-9932

DOI:

https://doi.org/10.15290/elpis.2024.26.01

Ключевые слова:

Cerkiew prawosławna, II Rzeczypospolita, patriarcha ekumeniczny Konstantyn VI, Tomos, autokefalia, Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego

Аннотация

Z momentem wydania patriarszego i synodalnego Tomosu o autokefalii z 13 listopada 1924 roku rząd polski rozpoczął rozmowy w sprawie uroczystego przekazania powyższego aktu przez delegację patriarchatu. Na prośbę synodu biskupów prawosławnych w Warszawie rząd polski zobowiązał się do uzyskania akceptacji pozostałych autokefalicznych Kościołów prawosławnych na ogłoszenie polskiej autokefalii. Ustalenia związane z przyjazdem delegacji patriarchatu do Polski w celu przekazania oryginału Tomosu o autokefalii, rozpoczęto przy patriarsze ekumenicznym Konstantynie VI. W związku z planowanym przyjazdem delegacji do Polski na uroczystości ogłoszenia autokefalii, rząd polski zlecił wydanie opracowania naukowego dotyczącego Kościoła prawosławnego w Polsce. Po raz pierwszy w artykule został opublikowany jedyny zachowany oryginał Tomosu o autokefalii polskiej, przechowywany w archiwum patriarchatu ekumenicznego na Fanarze w Konstantynopolu.

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Avtokefaliâ Pravoslavnoj Cerkvi v Pol´še. Voskresnoe Čtenie, 1 (1924), 667 - 668 [Автокефалия Православной Церкви в Польше, Воскресное Чтение].

Bendza, M. (2006). Droga Kościoła prawosławnego w Polsce do autokefalii. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Borkowski, A. (2015). Między Konstantynopolem a Moskwą. Źródła greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej (1919-1927). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Gromadskij, A. (1937), K istorii Pravoslavnoj Cerkvi v Pol´še za decâtiletie prebyvaniâ vo glave ee Blažennejšego Mitropolita Dionisiâ (1923-1933). Varšava: Sinodalˊnaâ tip-â [Громадский, А. (1937), К истории Православной Церкви в Польше за десятилетие пребывания во главе ее Блаженнейшего Митрополита Дионисия (1923–1933). Варшава: Синодальная тип-я].

Langrod, J.S. (1931). O autokefalii prawosławnej w Polsce. Studjum z zakresu polskiej polityki i administracji wyznaniowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”.

Ławreszuk, M. (2023). Zmiany w konstantynopolitańskiej interpretacji prawa do nadawania autokefalii. Elpis, (25), 5-23. https://doi.org/10.15290/elpis.2023.25.01.

Papierzyńska-Turek, M. (1989). Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Suchenek-Suchecki, H. (1929). Państwo a Cerkiew prawosławna w Polsce i w państwach ościennych, Warszawa: druk J. Rajski.

Svitič, A. (1997). Pravoslavnaâ Cerkovʹ v Polʹše i eë avtokefaliâ. W: K. Fotiev, A. Svitič (red.), Pravoslavnaâ Cerkovʹ na Ukraine i v Polʹše v XX stoletii: 1917-1950 (s. 1-231). Moskva: Krutickoe Patriarŝie Podvorʹe [Свитич, А. (1997). Православная Церковь в Польше и ее автокефалия, в: К. Фотиев, А. Свитич, Православная Церковь на Украине и в Польше в ХХ столетии: 1917–1950 гг. Москва: Крутицкое Патриаршее Подворье].

Zyzykin, M. (1931). Autokefalia i zasady jej zastosowania. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”.

Chronika. Ekklīsia Polōnias. Pantainos. 16 (1924), 781 [Χρονικά. Εκκλησία Πολωνίας. Πάνταινος].

Iera Synodos. To Fōs, 11.01.1925, 2 d; 14.01.1925, 2 e; 9.02.1925, 3α [Ιερά Σύνοδος. Το Φως].

List intronizacyjny patriarchy konstantynopolitańskiego Konstantyna VI. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 7 (1925), 1 – 2 [Вестник Православной Митрополии в Польше].

Odpis Tomosu o autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 7 (1925), 1 [Вестник Православной Митрополии в Польше].

Pismo kondolencyjne metropolity Dionizego do patriarchatu ekumenicznego z powodu śmierci patriarchy Grzegorza VII z 20 listopada 1924 roku. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 1 (1925), 1 [Вестник Православной Митрополии в Польше].

Pisˊmo Vysokopreosvâŝennago Dionisiâ na imâ Svâtejšago Patriarcha Konstantina VI. Voskresnoe Čtenie, 2 (1925), 4 [Письмо Высокопреосвященнаго Дионисия на имя Святейшаго Патриарха Константина VI. Воскресное Чтение].

Telegraficzna odpowiedź metropolity Nicei Bazylego na pismo Dionizego z 20 listopada 1924 roku. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 3 (1925), 1 [Вестник Православной Митрополии в Польше].

Žurnal Zasedaniâ Sv. Sinoda ot 20 dekabrâ 1924 goda. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 1 (1925), 1 [Журнал Заседания Св. Синода от 20 декабря 1924 года, Вестник Православной Митрополии в Польше].

Žurnal Zasedaniâ Sv. Sinoda ot 13 aprelâ 1925 goda. Vestnik Pravoslavnoj Mitropolii v Pol´še, 8 (1925), 2-3 [Журнал Заседания Св. Синода от 13 апреля 1925 года. Вестник Православной Митрополии в Польше].

Archeio Oikoumenikou Patriarcheiou, Kōdikas Ypomnīmatōn Eklogīs (AOP, KYE), sygn. Α/β/5; A/94.

Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (AAN, MWRiOP), sygn. 2/14/0/5/959, 1001.

Prawosławne Archiwum Metropolitalne (PAM), Dokumenty z posiedzeń synodalnych z 20.12.1924, 12.02.1925, 13.04.1925.