Natura jedności eklezjalnej a wydarzenia roku 1054

Autor

  • Marian Bendza Katedra Historii Kościoła Powszechnego i Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.15290/elpis.2016.18.01

Słowa kluczowe:

Historia Kościelna, Prawosławie, eklezjologia, Wielka Schizma Wschodnia

Abstrakt

Niniejszy artykuł ma charakter uzupełniający, nie został więc napisany celem narratywnego przedstawienia powszechnie już znanego przebiegu Wielkiej Schizmy Wschodniej, lecz przy pomocy kilku uwag i ekspozycji kilku mniej znanych szczegółów umożliwić nowy wymiar refleksji, a może wręcz dyskusji nad zagadnieniami, stanowiącymi treść niniejszej pozycji.
Wydarzenia roku 1054 w historiografii uchodzą za jednoznaczne zakończenie „okresu niepodzielnej jedności eklezjalnej”. Celem więc niniejszego artykułu była refleksja nad jakością tej jedności i konstatacja, iż opisane wydarzenia można uznać za konsekwencję tendencji obecnych już wcześniej.
Z drugiej wszakże strony Autor wykazuje, iż jedność Eklezji to nie brak tendencji separatystycznych, lecz nie są one w stanie zniweczyć tego jednego z najistotniejszych znamion rzeczywistości eklezjalnej, jakim jest jedność. Sytuuje ona Eklezję w Bożym Planie Zbawienia, uniezależniając ją od ludzkich decyzji, od przypadków niezgody czy pychy.
Refleksja nad jednością, poparta analiza biblijną i patrystyczną pozwala też w inny sposób odnieść się do wydarzeń roku 1054. Ich „schizmatyckość” w świetle tekstów z epoki, jawi się raczej jako gorąca dyskusja obu zainteresowanych stron, które pragną wspólnie, w
sposób duchowy odpowiedzieć na wyzwania ich epoki, epoki reformy gregoriańskiej po stronie rzymskokatolickiej czy „złotego wieku Bizancjum”, także teologii zapewniającemu odpowiedni rozwój.
Można więc uznać, iż lepiej nazwać „Schizmę” po prostu podziałem, a ostre wypowiedzi hierarchów uznać za wyraz troski o właściwy kształt Eklezji, zwłaszcza w kontekście rodzącej się potęgi Normanów czy narastających tendencji cezaropapistycznych. Autor nie ukrywa w konkluzji, iż na okresie „złotego wieku Bizancjum” pojawiła się pierwsza, poważniejsza rysa, jedności kościelnej jednak nic nie jest w stanie naruszyć…

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Leonis Noni Papae Adversus Graecorum calumnias (false titulatum Dialogus inter Romanum et Contantinopolitanum), PL 143, 744-769;

Cerularii epistola ad Joannem Tranensem in Apulia sive ad ipsum papam Leonem IX, (latinisatus cardinale Humberto, episcopo Silvae Candidae), PG 120, 755-782;

Cerularius, Ad Petrum de Antiochia, PG 120, 781-796;

Epistola ad Petrum in Antiochia, PG 120, 781-796.

Epistola Petri Theopoleos, totius Orientis patriarchae dissertatio, eo tempore scripta, qua advenit Italus Argyrus et nostra reprehenderet, PG 120, 795-816.

Epistola (secunda) ad Petrum, patriarcham Antiochenum, PG 120, 815-820.

Humbertus de Silva Candida, card., Brevis et succinta commemoratio, PL 143, 1002-1004.

Leo IX, Papa, Epistola XIX, PL 143, 758.

Leo IX, Epistola XX, PL 143, 764.

Leo IX, Epistola centesima od Michaelem Const., PL 143, 744-769.

Leo de Ochrida, Epistola ad Joannem Episcopum Tranesensem, PG 120, 836-838.

Nicetas chartophylax Nicaenus, Quibus temporibus et quarum criminationum causa a Const. Ecclesiam sejunxerit se Romanorum Ecclesia, PG 120, 713-720.

Gay J., L’Italie Meridionale et l’Empire Byzantine (867-1071), Paris 1904.

Haldon J., Warfare, State and Society in the Bizantine World 565-1204, Oxford 1999.

Przekop E., sac., Rzym – Konstantynopol . Na drogach podziału i pojednania, Olsztyn 1987.

Runciman S., Schizma Wschodnia, przekład Jan Gawroński, Warszawa 1963.

Schmemann A., sac., Eucharystia, Białystok 1997.

Tomczak R., sac., Eklezjogeneza w interpretacji współczesnych polskich teologów, Studia Paradyskie, XVI / 2006, s. 179 – 195 [versio electronica].

Pobrania

Opublikowane

2016-12-03

Jak cytować

Bendza, M. (2016). Natura jedności eklezjalnej a wydarzenia roku 1054. Elpis, (18), 9–20. https://doi.org/10.15290/elpis.2016.18.01

Numer

Dział

Artykuły