Patrystyczne ujęcie twórczości
DOI:
https://doi.org/10.15290/elpis.2015.17.14Słowa kluczowe:
twórczość, stworzenie, mimetyzm, nowość a nowinkarstwo (καινοτομία), Augustyn, Ojcowie kapadoccy, Maksym WyznawcaAbstrakt
Artykuł niniejszy jest próbą odpowiedzi na pytanie o to, czy myśl patrystyczna porusza zagadnienie ludzkiej twórczości. Punkt wyjścia stanowi twierdzenie, że chrześcijańska refleksja (na przykładach myśli Augustyna, Kapadocczyków i Maksyma Wyznawcy)
– nawet jeśli pozostaje konserwatywna i kontynuuje antyczne ujęcie sztuki jako sfery jedynie wytwórczej i mimetycznej – daje mimo to możliwość pośredniego, teologicznego przemyślenia problematyki człowieczej aktywności. Szczególnym wątkiem rozważań czynię dwuznaczność patrystycznego rozumienia terminu „nowości” (καινοτομία), który oznaczać może zarówno „heretyckie nowinkarstwo”, jak i cud Bożej stwórczości i wcielenia oraz ludzkiego twórczego chrześcijańskiego i chrystocentrycznego naśladownictwa.
Downloads
Bibliografia
Abramowiczówna, Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. II, Warszawa 1960.
Anastazy Apokryzjariusz, Disputatio Bizyae w: Scripta saeculi VII vitam Maximi Confessoris illustrantia, P. Allen, B. Neil (red.), Turnhout 1999 (CCSG 39).
Anastazy Synaita, św., Anastasii Sinaite viae dux, K.-H. Uthemann (red.), Turnhout 1981 (CCSG 8).
Anonim, Do Diogneta – czyli o roli chrześcijan w świecie, przeł. A. Świderkówna w: Pierwsi świadkowie, Kraków 20102 (BOK 10), s. 334-350.
Arendt, H., Wola, przeł. R. Piłat, Warszawa 1996.
Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1989.
Augustyn, św., De Genesi ad litteram imperfectus liber w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 34, Parisii 1865.
Augustyn, św., De Genesi ad litteram libri duodecim w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 34, Parisii
Augustyn, św., Pisma egzegetyczne przeciw manichejczykom, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1980 (PSP 25).
Augustyn, św., Sermones w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 38, Parisii 1865.
Bazyli Wielki, św., Epistolae w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 32, Parisii 1857.
Bazyli Wielki, św., Liber de Spiritu sancto w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 32, Parisii 1857.
Bazyli Wielki, św., Listy, 226, 3, przeł. W. Krzyżaniak, Warszawa 1972.
Bazyli Wielki, św., O Duchu Świętym , przeł. J. Naumowicz, Warszawa 1999.
Cormack, R., Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, przeł. K. Kwaśniewicz, Kraków 1999.
Crouzel, H., Orygenes, przeł. J. Margański, Kraków 20042.
Dalmais, I. H., L’innovation des natures d’après S. Maxime le Confesseur (à propos de Ambiguum 42), „Studia patristica” 15 (1984), s. 285-290.
Di Bernardino, A., Studer, B. (red.), Historia teologii, t. 1: Epoka patrystyczna, przeł. M. Gołębiowski i in., Kraków 2003.
Grzegorz z Nazjanzu, św., Mowy wybrane, praca zbiorowa, Warszawa 1967.
Grzegorz z Nazjanzu, św., Orationes w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 36, Parisii 1858.
Grzegorz z Nyssy, św., O naśladowaniu Boga. Pisma ascetyczne: Co znaczy być chrześcijaninem; O doskonałości; O celu życia i prawdziwej ascezie, przeł. K. Naumowicz, Kraków 2001 (BOK 15).
James, L., And the Word was with God… What makes art Orthodox? w: Byzantine Orthodoxies. Papers from the Thirty-sixth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Durham, 23-25 March 2002, A. Louth, A. Casiday (red.), Aldershot 2006, s. 103-110.
Kochańczyk-Bonińska, K., Maksym Wyznawca o powstaniu duszy – Ambigua ad Iohannem 42, „Seminare” 26 (2009), s. 277- 284.
Maksym Wyznawca, św., Ambiguum ad Iohannem w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 91, Parisii 1865.
Maksym Wyznawca, św., Epistulae xlv w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 91, Parisii 1865.
Mansi, J. D. (red.), Sacrorum Conciliorum nova, et amplissima collectio, t. 13, Florentiae 1767.
Meyendorff, J., Continuities and Discontinuities In Byzantine Religious Thought, „Dumbarton Oaks Papers” 47 (1993), s. 69-81.
Petrov, В. В., Максим Исповедник: Онтология и метод в византийской философии УII в., Москва 2007.
Pomian, K., Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, Warszawa 20092.
Spanos, A., „To Every Innovation, Anathema”? Some Preliminary Thoughts on the Study of Byzantine Innovation” w: Mysterion, strategike og kainotomia, H. Knudsen i in. (red.), Oslo 2010, s. 51-59.
Tatarkiewicz, W., Twórczość: Dzieje pojęcia w: tenże, Droga przez estetykę. Pisma zebrane, t. 2, Warszawa 1972.
Thunberg, L., Microcosm and Mediator. The Theological Anthropology of Maximus the Confessor, Lund 1965.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Szczegółowe warunki licencji CC BY-SA (Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach) dostępne jest na stronie Creative Commons - link.
Autor musi wypełnić i przesłać na adres redakcji (elpis@uwb.edu.pl) uzupełnioną i podpisaną umowę autorską wraz z oświadczeniem o oryginalności artykułu i wkładzie autora w powstanie artykułu. Plik umowy do pobrania: TUTAJ
