Rytualna (nie)czystość – staro- czy/i nowotestamentowa, rzeczywista czy domniemana, uzasadniona czy „utarta”?

Abstrakt

Materiał przedstawiony w artykule ukazuje wielopłaszczyznową problematykę zagadnienia „rytualnej nieczystości” w prawosławnym chrześcijaństwie. Przekonanie o „nieczystości” kobiet i mężczyzn w okolicznościach związanych z seksem i seksualnością przekazywane było z pokolenia na pokolenie jako powszechnie akceptowana „utarta prawda” i nie było przez to ani kwestionowane, ani też należycie uzasadniane. Próby wyjaśnienia czy usprawiedliwienia wynikających z „nieczystości” ograniczeń i zakazów utrudnia wskazany w artykule drastyczny brak opracowań na ten „najtrudniejszy i najbardziej drażliwy do rozważań” temat. Przytoczone teksty źródłowe – biblijne, kanoniczne i patrystyczne – ukazują zarówno różnice w traktowaniu starotestamentowych reguł Prawa Mojżeszowego w historii chrześcijaństwa, jak również ujawniają poprawne prawosławne podejście do zagadnienia, które jest „mało zrozumiałe i często kojarzone z formą przesądu, który często uchodzi za nauczanie Cerkwi”. Cytowane opracowania teologów zajmujących się tym zagadnieniem uświadamiają, że kwestia rytualnej „nieczystości”, w szczególności kobiet, nie jest problemem społeczno‑ kulturowym czy „zwyczajowym”, ale dotyczy najważniejszych kwestii naszej chrześcijańskiej wiary – dogmatu o Wcieleniu Syna Bożego i Jego dzieła zbawienia. Prezentacja opracowań dostępnych w obszernej, ale ciągle mało znanej anglo- i rosyjskojęzycznej literaturze przedmiotu, ma zachęcić do szerszej debaty na ten temat i spowodować publikację stosownych opracowań na temat cerkiewnych obrzędów naznaczonych kłopotliwym brzemieniem „nieczystości”.