„To czyńcie na moją pamiątkę!” Wschodnie a zachodnie rozumienie anamnezy eucharystycznej

Szczepan Kaleciak

doi:10.15290/elpis.2024.26.12

Авторы

Szczepan Kaleciak Wydział TEologiczny UPJPII

DOI:

https://doi.org/10.15290/elpis.2024.26.12

Ключевые слова:

anafora, anamneza, Boska Liturgia, Eucharystia, liturgia wschodu

Аннотация

Liturgiczna anamneza oznacza uobecniające wspominanie dzieł Bożych, które czyni je obecnymi i aktualizowanymi podczas każdej celebracji. Zarówno teologia łacińska, jak i prawosławna podkreślają anamnetyczny wymiar celebracji liturgicznej. Jednak zarówno poszczególne praktyki liturgiczne, jak i ich teologiczne rozumienie posiadają istotne różnice. Niniejszy artykuł jest próbą zbadania istoty i zakresu tych różnic. Czy jest to jedynie różne rozłożenie akcentów teologicznych wynikające z odmiennej tradycji i praktyki liturgicznej, czy różnice te sięgają głębiej, dotykając istoty rozumienia Eucharystii jako uobecniającej pamiątki? Aby to uczynić, w pierwszej części artykułu, posługując się metodą historyczno-genetyczną, omówione zostanie biblijne rozumienie pojęcia anamnezy, które jest wspólnym korzeniem zarówno dla łacińskiej, jak i wschodniej teologii. W drugiej części, na podstawie analizy poszczególnych Modlitw Eucharystycznych, przedstawione zostanie rozumienie anamnezy jako wspomnienia w Kościele łacińskim. Autor wykorzysta w tym celu metodę analizy i interpretacji tekstów liturgicznych. Trzecia część będzie próbą charakterystyki prawosławnej teologii anamnezy. Dzięki wykorzystaniu metody komparatystycznej oraz metody syntetyczno-teologicznej uwidocznione zostaną wtedy podobieństwa i różnice pomiędzy dwoma omawianymi podejściami.

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Botte, B. (1954). Problèmes de l’Anamnèse. The Journal of Ecclesiastical History, 1(5), s. 16-24.

Czerski, J. (1998). Boska liturgia św. Jana Chryzostoma. Wprowadzenie liturgiczno-biblijne do liturgii eucharystycznej Kościoła Wschodniego, Opole: WT UO.

Dahl, N.A. (2008). Anamnesis: Mémoire et commemoration dans le christianisme primitif. Studia Theologica - Nordic Journal of Theology, 1-2(1). 69-95. https://doi.org/10.1080/00393384708599652.

Haroutiounian-Thomas, G. (2005). L’anamnese et l’historire du salut dans les anaphores de la famille syrienne occidentale. W: Mélanges liturgiques offerts à la mémoire de l’archevêque Georges Wagner (1930-1993) (s. 113-126). Paris.

Jan Paweł II. (2003). Ecclesia de Eucharistia.

Święta Kongregacja Obrzędów (1976). Instrukcja o kulcie tajemnicy eucharystycznej Eucharisticum Mysterium.

Kunzler, M. (1999). Liturgia Kościoła, Poznań: Pallottinum.

Kuźma, A. (2014). Międzynarodowy dialog teologiczny Kościoła prawosławnego z Kościołem rzymskokatolickim. Elpis, (16), 11-18. DOI: https://doi.org/10.15290/elpis.2014.16.02

Mszał Rzymski dla diecezji polskich. (2010). Poznań: Pallottinum.

Nadolski, B. (2011). Liturgika. Eucharystia (t. 4). Poznań: Pallottinum.

Nowakowski. P. (2008). Niebo na ziemi. Próba charakterystyki liturgii wschodniej. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 3(61), 189-201. https://doi.org/10.21906/rbl.360.

Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego. (2022). Poznań: Pallottinum.

Paprocki, H. i Dalmais, H. (2010). Misterium Eucharystii. Interpretacja genetyczna liturgii bizantyjskiej, Kraków: WAM.

Paprocki, H. (2014). Liturgie Kościoła prawosławnego, Kraków: Wydawnictwo M.

Pitre, B. (2019). Jezus i żydowskie korzenie Eucharystii, Kraków: WAM.

Popescu, D. (2002). Aspekty dogmatyczne liturgii prawosławnej. Elpis, (4), 111-119. https://doi.org/10.15290/elpis.2002.04.09.

Sobór Watykański II (1964a). Konstytucja Dogmatyczna o Kościele Lumen Gentium.

Sobór Watykański II (1964b). Dekret o Katolickich Kościołach Wschodnich Orientalium Ecclesiarium.

Sobór Watykański II (1963). Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum concilium.