Szesnastowieczne pobizantyńskie freski z Supraśla w świetle dokumentacji konserwatorskiej – historia zniszczeń

Krystyna Stawecka

doi:10.15290/elpis.2017.19.18

Авторы

Krystyna Stawecka Muzeum Ikon w Supraślu Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku

DOI:

https://doi.org/10.15290/elpis.2017.19.18

Ключевые слова:

freski, Supraśl, cerkiew, konserwacja

Аннотация

Artykuł poświęcony jest historii unikatowych, szesnastowiecznych pobizantyńskich fresków supraskich. Znajdziemy w nim próbę określenia czasu powstania dekoracji malarskiej cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu, głównej świątyni zgromadzenia monastycznego, a także jej autorów. Zasadnicza część tekstu zawiera opisy kolejnych etapów degradacji polichromii, poczynając od uszkadzających ją nowych elementów wyposażenia wnętrza, pojawiających się w siedemnastym wieku (ikonostas,
ołtarze boczne), poprzez zakrycie malowideł w XVIII w. tabulaturą i całkowitą zmianę wystroju architektoniczno-malarskiego prezbiterium,
skończywszy na niemal doszczętnym zniszczeniu fresków w czasie II wojny światowej. W części tej znalazły się również odniesienia do zabiegów restauratorskich prowadzonych nad tym zabytkiem od końca XIX w. Omówienie działań ratujących ocalałe fragmenty malowideł, prowadzonych w powojennej rzeczywistości oraz dokumentacja prac konserwatorskich jakie miały miejsce w latach 1964–1965(66), jak również w 2012 i 2014 r., zamyka to opracowanie.

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Далматовъ Н., „Супрасльский Благовещенский монастырь. Историко-статистическое описание”, Санкт-Петербург 1892.

Иодковский И., Церкви приспособленныя къ обороне въ Литве и Литовской Руси [w:] Древности. Tруды комиссии по сохранению древнихъ памятниковъ, остоящей при Императорскомъ Mосковскомъ Археологическомъ Обществе, т. VI, Москва 1915.

Konserwacja XVI-wiecznych pobizantyjskich fresków z Supraśla. Dokumentacja konserwatorska, Monument Service Marcin Kozarzewski, Michałowice 2012.

Lebiedzińska L., Freski z Supraśla. Katalog wystawy. Białystok 1968, Kraków 1968.

Летопись Супрасльской Лавры [w:] „Архэографический сборникъ документовъ относящихся къ истории северо-западной Руси”, т. IX, Вильна 1870.

Maroszek J., Ikonostas supraski 1643 r., „Białostocczyzna” 3/43/1996.

Musin A., Zabytki Supraśla w Sankt Petersburgu: materiały dotyczące historii i konserwacji cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy (1907–1910) w archiwum Cesarskiej Komisji Archeologicznej [w:] Szesnastowieczne freski supraskie. Katalog zbiorów, red. nauk. K. Stawecka, red. A. Jurgilewicz-Stępień, K. Stawecka, w druku.

Petković S., Nektarij Serb. Malarz z XVI wieku i jego działalność w klasztorze w Supraślu, „Rocznik Białostocki”, 1991, t. XVI.

Покрышкинъ П.П., Благовэщенская церков въ Супрасльскомъ Монастырэ, Санкт-Петербург 1911.

Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich, t. III, Warszawa 1857.

Rudniewski P., Technika malowideł bizantyńsko-ruskich na przykładzie polichromii ściennych w Lublinie i Supraślu, „Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Seria B”, t. XI (1965).

Siemaszko A., Malowidła ścienne cerkwi Zwiastowania w Supraślu. Rekonstrukcja programu ikonograficznego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCLXXIII. Prace z historii sztuki”, 1995, z. 21.

K. Stawecka, Ikonostasy cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu [w:] „Ikonosfera. Zeszyty muzealne”, nr VI, 2017, w druku.

Stawicka K., Dokumentacja konserwatorska PKZ, Warszawa 1965, mps.

Stawicki S., Malowidła ścienne z dawnej cerkwi Zwiastowania NMP w Supraślu – problemy techniczne i technologiczne, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”, 2004, z. 10.

Zachwatowicz-Jasieńska K., Dokumentacja i konserwacja wyposażenia świątyni. Zachwatowiczowie w Supraślu [w:] Supraśl 1913. Dokumentacja fotograficzna Józefa Jodkowskiego cerkwi Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie, Warszawa 2016.